Diversiteit in illustraties
Diversiteit in Illustraties: maak illustraties die iedereen aanspreken
In deze post wil ik het graag hebben over iets wat misschien niet altijd even zichtbaar is, maar wel superbelangrijk: diversiteit in illustraties. Het is een onderwerp dat voor mij persoonlijk veel betekent, maar ik denk dat we als samenleving allemaal meer zouden moeten stilstaan bij hoe we mensen, in al hun diversiteit, in beelden en boeken representeren. Het gaat niet alleen om het ‘mooier’ maken van de wereld, maar om het creëren van een cultuur waar iedereen zich kan herkennen en verbonden voelt. Dus, laten we eens kijken waarom diversiteit in illustraties, en de representatie daarvan, zo essentieel is vooral in kinderboeken.
Wat is Diversiteit eigenlijk?
Diversiteit gaat over alles wat ons uniek maakt. Of het nu gaat om geslacht, leeftijd, geaardheid, lichaamsvorm of een andere culturele achtergrond, diversiteit in illustraties zorgt ervoor dat we een breder beeld van de samenleving zien. En dat is juist zo belangrijk. Door verschillende soorten mensen in beeld te brengen – van verschillende etnische achtergronden tot mensen met een beperking of diverse gezinsvormen – zorgen we ervoor dat niemand zich buitengesloten of een vreemde eend in de bijt voelt. Het helpt kinderen om de wereld te zien in al haar kleuren en vormen.
Representatie in Illustraties
Waarom is representatie in illustraties zo belangrijk? Voor kinderen kan het effect direct zijn. Wanneer ze lezen en naar illustraties kijken, hebben ze ‘spiegels’ nodig: boeken waar ze zichzelf in kunnen herkennen. Het gaat niet alleen om etnische diversiteit, maar bijvoorbeeld ook om fysieke kenmerken, zoals een kind in een rolstoel, een persoon met een hoorapparaat of een gezinsvorm die ze zelf ervaren. Als ze dat niet zien, kan dat negatieve gevolgen hebben voor hun gevoel van eigenwaarde. Het gevoel hebben ‘niet normaal’ te zijn, kan grote impact hebben op het zelfbeeld van een kind.
wat zijn Spiegels en Ramen?
De Kracht van Spiegels
Spiegels in illustraties zijn een krachtig middel om kinderen zichzelf te laten herkennen in verhalen. Het gaat verder dan alleen een tekening – het creëert een diepe verbinding tussen het kind en het verhaal. Wanneer kinderen personages zien die op hen lijken, voelen ze zich gezien en gewaardeerd. Dit draagt bij aan hun gevoel van eigenwaarde en hun plek in de wereld.
Een mooi voorbeeld hiervan is het boek Nine en Mella Bij ons thuis, dat ik mocht illustreren bij de tekst van Ellen Brudet. In dit boek is er bewust gekozen voor diverse personages die afwijken van het vaak geziene stereotype. De hoofdpersonen en hun vrienden vertegenwoordigen de rijke verscheidenheid die we in onze samenleving zien. Hierdoor biedt het boek herkenning voor kinderen die zichzelf niet altijd terugzien in kinderboeken. Ze zijn geen bijzonder geval of uitzondering – ze zijn een natuurlijk en waardevol onderdeel van het verhaal.
Deze aanpak laat kinderen zien dat hun eigen verhaal, hun eigen uiterlijk en hun eigen achtergrond er ook mag zijn. Het normaliseert diversiteit in illustraties en maakt het een vanzelfsprekend onderdeel van de verhalenwereld waarin kinderen zich verliezen.
De Waarde van Ramen
‘Ramen’ in boeken en illustraties zijn net zo waardevol. Ze geven kinderen de kans om een kijkje te nemen in andere levens en werelden. Het helpt ze een breder perspectief te ontwikkelen en begrip te krijgen voor andere culturen, tradities en gezinsdynamieken. In plaats van alleen te laten zien wat zij zelf kennen, kunnen ze leren over de diversiteit die de wereld rijk is. Boeken zoals Last Stop on Market Street van Matt de la Peña laten kinderen kennismaken met andere werelden en culturen. Dit helpt hen niet alleen om zich open te stellen voor anderen, maar het verbreedt ook hun blik op wat er allemaal mogelijk is.
DE IMPACT VAN REPRESENTATIE – WAT GEBEURT ER ALS JE JEZELF NIET TERUGZIET?
Wat gebeurt er als kinderen zichzelf niet herkennen in de illustraties die ze tegenkomen. Want het gebrek aan representatie in kinderboeken heeft meer impact dan je misschien zou denken.
Stel je voor: je kijkt in boeken, tijdschriften en andere media, maar je ziet nooit iemand die op jou lijkt. Dat kan behoorlijk ingrijpend zijn en kan leiden tot:
– Een gevoel van niet gezien worden
– Twijfels over je eigen plek in de wereld
– Het idee dat je er niet helemaal bij hoort
Mijn Rol als Illustrator
Als illustrator heb ik hier een belangrijke verantwoordelijkheid in. Het gaat niet alleen om het maken van mooie tekeningen – het draait om het laten zien van een wereld waarin elk kind zich herkend en gewaardeerd voelt. Door bewust verschillende mensen te tekenen, draag ik bij aan een inclusievere beeldcultuur.
Diversiteit in illustraties; Waarom dit Goed is voor Alle Kinderen
Het mooie is: diverse representatie in kinderboeken heeft een positief effect op alle kinderen, niet alleen op degenen die zich eindelijk herkennen in de illustraties. Door verschillende mensen, situaties en verhalen te zien, ontwikkelen kinderen een breder wereldbeeld. Ze leren dat de wereld vol zit met verschillende soorten mensen, en dat dat heel gewoon is en heel verrijkend!.
Ook volwassenen kunnen hier nog wat van leren. Want hoe meer verschillende verhalen en beelden we zien, hoe beter we begrijpen dat ‘anders zijn’ gewoon betekent dat we allemaal uniek zijn. En dat maakt onze samenleving juist zo waardevol en rijk.
Representatie in illustraties is daarom geen ‘moetje’, maar een essentieel onderdeel van hoe we kinderen helpen opgroeien tot mensen die zichzelf en anderen waarderen om wie ze zijn.
